Da li predstavlja iznenađenje činjenica da, iako od januara ove godine svakodnevno pričamo o Americi i Amerikancima (makar govorili samo o filmu), retko spominjemo američke starosedeoce?
Nisam volela podele na one koji više vole „Bitlse“ i one koji su radije za „Rolingstonse“. Ali zato sam uvažavala razvrstavanje koje se ticalo odnosa prema kaubojima i Indijancima. Da, da… Čarobna Strela je bio i ostao moj detinji uzor: junak iz nezaboravne indijanske bajke. Neizbrisivi uznemirujući prizor iz kasnijeg života bio je kratak boravak u indijanskom rezervatu u američkoj državi Oregon, gde sam ugledala vrlo krupnog čoveka, Indijanca, kako tužno i mirno sedi sa papirnom kesom na glavi. Kako sam znala da je očajan i kako sam znala da je Indijanac? Jednostavno, bilo je to očigledno i nesumnjivo.
Glumac Ajron Ajz Kodi (1904 – 1999), postao je veoma poznat kao glavni lik američkog kratkog filma protiv zagađivanja okoline iz 1971. godine – deo kampanje „Keep America Beautiful“. Tom prilikom dobio je svojevrsno umetničko ime: Indijanac Koji Plače (The Crying Indian). U pomenutom spotu, Ajz Kodi se pojavljuje u indijanskoj nošnji, duge crne kose. Pero mu je zakačeno za jednu pletenicu. Tužno posmatra đubre koje mu je bačeno pred noge dok mu suza klizi niz obraz. I to je sve.
Činilo se da je ovakva slika pogodila američke televizijske gledaoce i da je poruka pravilno shvaćena.
Kako god, i pre i posle toga, Kodi je radio u Holivudu tumačeći uloge američkih starosedelaca u više od dve stotine filmova i televizijskih serija. Oženio se devojkom iz plemena Seneka koja se bavila arheologijom. Usvojili su dvojicu dečaka, takođe Indijanaca. Kodi se posvetio negovanju baštine severnoameričkih Indijanaca. Možda bi se moglo reći da je bio njihov najpoznatiji predstavnik.
Međutim, 1996. godine, otprilike dve decenije posle smrti Kodijeve supruge, oglasila se njegova polusestra po ocu. Tako je izašlo na videlo da se čuveni Indijanac Koji Plače ne zove Ajron Ajz (Oči) Kodi, već Espera Oskar de Korti. Bio je stoprocentni Sicilijanac! Doduše, rođen u Lujzijani, iz braka italijanskih emigranata sa Sicilije: Antonija de Kortija i Frančeske Sanpijetra.
Najzanimljivije je ipak tek usledilo. Kada su se rasplamsale rasprave povodom „lažnog Indijanca“, zapravo Sicilijanca, Indijanci se uopšte nisu bunili. Naprotiv. Kodi je zadržao više nego prisne odnose sa njima i sarađivao sa udruženjima severnoameričkih Indijanaca. Njima nije smetalo što je poreklom sa Sicilije. Što se nije moglo reći za suprotnu, italijansku stranu.
I kada je kucnuo čas za odlazak u Večna Lovišta, 1999. godine, Kodi je sahranjen uz indijanske obrede.
Kakav veliki znak međusobnog poštovanja!
Ajz Kodi je ostavio i oproštajnu poruku:
„Pripremi me da stanem ispred tebe, čistog oka i pravog pogleda. Kad život počne da bledi, kao što biva pri zalasku sunca, neka duhovi naši bez stida stanu pred tobom.“
Naslovna fotografija: Ajron Ajz Kodi, izvor Wikipedia